fot. Stefana Cosmy na Unplash.
PSYCHIATRA I PSYCHOTERAPEUTA - CZYM SIĘ ZAJMUJĄ?
Wiele osób doświadczających trudności emocjonalnych zastanawia się, czy pójść do psychoterapeuty czy do psychiatry. Aby podjąć dobrą decyzję, warto wiedzieć, czym ich pomoc się różni.
Psychiatra zajmuje się leczeniem dolegliwości, które istotnie utrudniają lub uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Trzeba się do niego wybrać z wszelkimi kłopotami z odżywianiem, snem i brakiem lub nadmiarem energii. Leczy depresję, napady lękowe, objawy obsesyjne i kompulsywne, uzależnienia i dolegliwości psychosomatyczne. Oprócz tego terapii psychiatrycznej bezwzględnie wymagają choroba afektywna dwubiegunowa, myśli samobójcze i inne formy autoagresji oraz objawy psychotyczne (słyszenie głosów, utrata kontaktu z rzeczywistością itp.). Konsultacja psychiatryczna będzie też konieczna, gdy stan psychiczny pacjenta nie pozwala na pracę zawodową albo gdy potrzebne jest orzeczenie lekarskie do przedstawienia odpowiednim instytucjom.
Psychoterapeuta leczy takie dolegliwości psychiczne, które nie utrudniają znacząco codziennego życia. Warto pomyśleć o konsultacji z terapeutą, gdy z różnych przyczyn jest nam ciężko i trwa to przez dłuższy czas, a jednocześnie jesteśmy w stanie wykonywać swoje obowiązki mniej-więcej tak, jak zwykle. W takich przypadkach wystarczająca bywa sama psychoterapia. Dotyczy to depresji i stanów lękowych o niewielkim nasileniu, trudności w relacjach, kłopotów z podejmowaniem decyzji, nieumiejętności radzenia sobie ze stresem itp. Warto też wiedzieć, że psychoterapia jako sposób leczenia ma pewne ograniczenia i nie jest propozycją dla każdego. Jeżeli ktoś nie jest zainteresowany wkładaniem świadomego wysiłku w pracę nad sobą albo z różnych powodów nie jest w stanie podjąć refleksji i współpracować z terapeutą, to zdecydowanie lepszą formą pomocy będzie farmakoterapia.
W wielu sytuacjach (jak przy depresji czy zaburzeniach odżywiania) potrzebna będzie i psychoterapia, i leki. Czasem terapia pozwala dociec przyczyn problemu i rozwiązać go na tyle skutecznie, by poprawa początkowo uzyskana dzięki lekom okazała się trwała. A czasem trzeba się wspomóc lekami, aby być w stanie skutecznie pracować nad sobą w terapii. Szczególnie w stanach silnego niepokoju, które towarzyszą wielu zaburzeniom, uważne zastanawianie się nad sobą zwyczajnie nie jest możliwe. Wtedy nawet najbardziej zmotywowany pacjent i najlepszy terapeuta niewiele zdziałają bez współpracy z psychiatrą.
NA CZYM POLEGA PRACA COACHA? W odróżnieniu od psychiatry i psychoterapeuty, coach nie zajmuje się leczeniem, ale wspiera klienta w zmianie. Często do naszych gabinetów trafiają osoby znajdujące się w impasie, w pewnej sytuacji dyskomfortu życiowego, który nie pozwala im na rzeczową ocenę rzeczywistości. Coach wspiera osoby znajdujące się w kryzysie, potrzebujące spojrzeć na trapiący ich problem z dystansu. Praca coachingowa polega na towarzyszeniu klientowi w odnalezieniu się na nowo - po pierwsze zatrzymaniu się przy sobie i uważnemu spojrzeniu na to, co wokół i na to, co dzieje się wewnątrz, przyjrzeniu się swoim przekonanim, które mogą być wspierające, ale też ograniczające oraz okresleniu wartości. Coach pracuje w oparciu o konretne narzędzia, pomagające wyznaczyć i osiągnąć cele. Co do zasady opiera się na sytuacji bieżącej, dając perspektywę w przyszłość ( w odróżnieniu od psychoterapeuty, który poddaje analizie sytuacje z przeszłości). W dużym uproszczeniu – terapia jest przejściem z dysfunkcji do normy, coaching natomiast przejściem z normy do skuteczności (w życiu, w pracy, w związku). To podstawowa różnica. W naszych gabinetach proces coachingowy często jest uzupełnieniem leczenia psychiatrycznego w przypadkch wypalenia zawodowego. Proces coachingowy jest tzw. krótkotermonową formą wsparcia i obejmuje średnio od 10 do 12 sesji.
WSPÓŁPRACA PSYCHIATRY Z PSYCHOTERAPEUTĄ LUB COACHEM W wielu sytuacjach najbardziej efektywnym leczeniem okazuje się połączenie farmakoterapii i psychoterapii lub coachingu. Jeżeli więc lekarz będzie widział taką potrzebę, skieruje pacjenta również na terapię lub coaching, tak by pomoc była możliwie najskuteczniejsza, a poprawa trwała. Może się zdarzyć również odwrotnie. Dzieje się tak dlatego, że czasem potrzeba się wspomóc lekami, aby umożliwić pracę nad sobą w terapii. W takich przypadkach najlepszym standardem jest współpraca psychiatry i psychoterapeuty (za zgodą pacjenta). Nie jest on wówczas narażony na dezorientację wynikającą ze sprzecznych zaleceń. Specjaliści natomiast mogą konsultować się ze sobą, aby efektywniej pomagać. W naszych gabinetach pracujemy w zespole składającym się z psychiatrów, psychoterapeutów, coachów i dietetyka. Nasza praca podlega superwizji i interwizji, czyli w gronie różnych specjalistów omawiamy przypadki, z jakimi zgłaszają się osoby do Niebieskiej rzeki, co pozwala na dobranie najskuteczniejszej formy wsparcia.
KIEDY POTRZEBA RÓWNOLEGŁEJ FARMAKO- I PSYCHOTERAPII?